Het eiland Malta hadden we al gehad, het eiland Gozo ook. Dan blijft er nog één eiland over: het eiland Comino. Dit is het derde en kleinste eilandje van de eilandengroep die samen Malta vormen. Comino is de thuishaven van de drukbezochte Blue Lagoon, maar je kunt ook echt rust zoeken op en rond het eiland. Het eilandje is slechts 3,5 vierkante kilometer groot en ligt precies tussen Malta en Gozo in. Het eiland dank de naam aan ‘komijn’ (Cuminum cyminum). Dit kruid groeit overal op het eiland geeft het de zo typische bruin-gele kleur. Comino is vooral populair bij zwemmers, snorkelaars en duikers vanwege het helderblauwe water en de mooie baaien. Klinkt goed, tijd dus voor een boottocht naar Comino.

Zoals gezegd ligt het eiland tussen het eiland Malta en Gozo in. Aangezien we twee dagen hiervoor al naar Gozo waren geweest, waren we al langs Comino gevaren. Het leek dus weer een makkelijke en korte tocht te gaan worden, maar niets was minder waar. Vanaf de noordwestkant van het eiland werden (in ieder geval voor zover wij konden vinden) namelijk geen bootexcursies naar Comino georganiseerd, alles ging vanaf (de omgeving van) Valetta. Geen ritje van tien minuten naar de haven bij Mellieħa dus, maar een rit van zo’n anderhalf uur naar de omgeving van Valetta dus. Vooral het feit dat we vol in de ochtendspits zaten, zorgde voor een lange rit.

De boot die bij Valetta voor ons klaar lag, was een houten zeilschip. Het zou dus een iets langere boottocht worden, maar wel lekker zeilend langs de kust. Het was nog geen hoogseizoen, dus de boot was ook niet overladen en iedereen had genoeg plek om lekker relaxed een plekje in zon of schaduw te vinden. Eenmaal compleet zette de boot langs de noordkust koers richting Comino. Onderweg konden we genieten van de rotsige kustlijn van Malta, we kwamen ook langs Mellieħa en konden de kerk bij ons hotel bovenop de heuvels zien liggen. Nadat we dit dorp waren gepasseerd, konden we al heel snel Comino in de verte zien liggen. Daarachter ook direct uitzicht over Gozo, de eilanden liggen echt dicht bij elkaar.

Bij Comino legden we aan in de Blue Lagoon, de plek bij dit eiland met het meest azuurblauwe water. Vanaf hier eerst een wandeling over het eiland. Een zeer ruig landschap met bijna geen bomen. Het waren vooral kleine struiken, die het eiland met hun bloemen wel weer een mooie kleur gaven. Niet alleen het bruin-geel van komijn, maar veel lavendelkleurige bloemen. Het zal wel aan de tijd van het jaar liggen. Na de wandeling terug naar de boot voor een lunch. Na deze lunch was er nog de mogelijkheid te zwemmen en snorkelen in de Blue Lagoon. Onder water ook die mooie azuurblauwe gloed, waarin ook genoeg vissen te zien waren. Uiteraard allemaal niet zo indrukwekkend als snorkelen bij koraal, maar toch zeker wel leuk. Na een uurtje snorkelen had iedereen het wel weer gezien, tijd om even op te drogen en weer aan te kleden. Ondertussen kon de boot het anker wel weer ophalen en zetten we koers terug naar Valetta.

De terugreis was net zo zonnig als de heenweg, maar wel een flink stuk frisser. De wind was aangetrokken, dat scheelde in de temperatuur. Ook de golven werden hoger, maar het was nog wel prima te doen. Geen last van zeeziekte gelukkig, dus er kon weer worden genoten van de uitzichten op de grillige kust. Eind van de middag meerden we weer aan in Valetta, vanaf daar weer een lange terugrit naar het hotel. Vanmorgen zaten we vol in de ochtendspits, nu waren we weer precies op tijd om vol te genieten van de avondspits. Het werd dus weer een kwestie van geduld, maar uiteindelijk kwamen we begin van de avond weer terug in het hotel. Even lekker douchen en vervolgens nog even op zoek naar weer een ander restaurant voor een avondmaal met een lekker drankje erbij. We hadden weer een mooie dag achter de rug.

Op dag 1 kwamen we eind van de middag pas aan bij het hotel, dag 2 was een lange dag naar de hoofdstad Valetta en dag 3 was een volle dag op het eiland Gozo. Inmiddels dag 4 en de conclusie was dat we eigenlijk nog maar bar weinig hadden gezien van de plaats Mellieħa waar we verbleven. Tel daarbij op dat zo’n vakantie als deze ook een beetje bedoeld is om wat te ontspannen en het idee om vandaag in dit dorp te blijven is al snel geboren.

Eerst dus maar eens een beetje uitslapen, daarna lekker op het gemak ontbijten en nog even een theetje in de Maltese ochtendzon. Pas toen we dat achter de rug hadden, werd het tijd om de schoenen aan te trekken en rustig aan het dorp eens rond te lopen. Te beginnen met de Parijse kerk van Mellieħa, waar we vanuit ons hotel zo mooi op uitkeken. Deze Parochiekerk van de Geboorte van de Maagd Maria is een rooms-katholieke parochiekerk, gewijd aan de geboorte van Maria. Het werd gebouwd tussen 1881 en 1898, en de koepel en de klokkentorens werden tussen 1920 en 1940 voltooid. Bij deze kerk ook een paar leuke pleintjes, waar ook al snel een lekker ijsje werd gescoord. Ook nog wat leuke zijstraatjes, waar vooral de Street art opvalt. Altijd leuk om rond te zwerven in een plaatsje, je komt overal verrassingen tegen. Aan de achterkant van de kerk een aantal uitzichtpunten over de wijde omgeving. Door het mooie weer was de zee nu prachtig blauw, beneden waar ook volle stranden te zien.

Na nog wat omzwervingen kwamen we nog een leuk eettentje tegen, gelijk tijd voor een goede lunch. Na deze lunch hadden we het wel gezien, terug naar het hotel dus maar. Hier was ook een zwembad, dus de middag werd onder een parasol met een goed boek doorgebracht. Heerlijk om te doen, maar hier valt verder weinig interessants over te vertellen. Diner weer in de directe omgeving. In de avond in de hotelkamer nog even op jacht naar een paar grote kakkerlakken. Toen deze eenmaal naar buiten waren gewerkt, kon lekker het bed op worden gezocht.

Gozo is een van de drie bewoonde eilanden die deel uitmaken van de eilandengroep Malta. Het eiland heeft een oppervlakte van ongeveer 67 vierkante kilometer en is ongeveer 15 km lang en ongeveer 7 km breed. De belangrijkste plaats van het eiland is Victoria. Deze plaats werd en wordt ook wel Rabat genoemd. Gozo is veel minder bevolkt dan het eiland Malta en is, ook omdat het iets lastiger te bereiken is, veel minder toeristisch dat het grootste eiland van het land. Dat trok ons wel om ook een dagtocht deze kant op te maken en vandaag was het zover.

Zoals al eerder aangegeven verbleven wij aan de westkant van het eiland Malta, niet al te ver van de haven vanwaar de ferry’s naar Gozo vertrokken. We hadden wel een georganiseerde trip geboekt, maar door ons hotel vlak bij de haven konden we toch goed uitslapen. De tour was kleinschalig, dus we werden opgehaald in een klein busje. Dit busje ging niet mee op de pont, we zouden aan de overkant worden opgewacht door de chauffeur/gids die ons rond zou rijden over Gozo. De overtocht naar Gozo duurt niet heel lang, in ongeveer een half uur ben je al op de plaats van bestemming. Aankomst helemaal aan de oostkant van dit eiland, bij het plaatsje Għajnsielem. Conform afspraak stonden er al een paar landrovers klaar (de wegen op Gozo zijn niet echt heel geschikt voor grote voertuigen), we konden snel op pad.

Omdat Gozo niet heel groot is, was het mogelijk om in ieder geval het grootste deel van het eiland te zien. De tocht was erg gevarieerd, met stops in de dorpjes (vooral om de mooie kerken te bewonderen), maar ook langs mooie uitzichtpunten langs de kust. Langs deze kust stopten we onder andere voor ‘The Azure Window’, een mooie 28 meter hoge boog in een rotsformatie waar met mooi weer het water ook nog eens azuurblauw is. Zoals gezegd moet het dan wel mooi weer zijn en dat was het uitgerekend deze dag niet. Niets azuurblauw dus, maar nog steeds een indrukwekkend grote boog. Om er te komen moesten we wel een korte boottocht ondernemen, maar de zee was gelukkig rustig. Is ‘The Azure Window’ een aanrader? Niet meer, want door toedoen van erosie is de boog in 2017 in zee gestort.

Zoals op veel eilanden en kustgebieden wordt ook op Gozo zout gewonnen. Langs de noordkust zijn dan ook de nodige zoutpannen te vinden, ook daar moesten we uiteraard even langs. Verder nog naar ongeveer het hoogste punt van het eiland voor de nodige uitzichten op de omgeving. Hier en daar nog een korte stop in de nodige dorpjes (waaronder de grootste plaats Victoria) en daarna weer terug richting de haven, want we hadden weer een ferry te halen. Aangekomen op Malta stond er weer netjes een transfer te wachten, die ons binnen een kwartier kon afzetten bij ons hotel. De paar excursiegenoten voor vandaag hadden nog een langere trip voor de boeg. Het was inmiddels eind van de middag, dus voor ons restte niets meer dan lekker nog even ontspannen en in de avond langs een van de vele eettentjes in Mellieħa. Morgen maar weer zien wat te gaan doen, voor vandaag was het wel weer genoeg.

Een verslag beginnen met dag 2 is natuurlijk niet zoals het hoort, maar het bleek moeilijk om veel uit de herinneringen te vissen over dag 1. Uiteraard een reisdag naar Malta, met een aankomst op de luchthaven van het eiland Malta. Dit vliegveld ligt zo ongeveer in het zuidoosten van het eiland, ten zuiden van de hoofdstad Valetta. Wij hadden geen verblijf in de hoofdstad, maar zo ongeveer helemaal in het noordwesten van het eiland (vlakbij de ferry’s naar het ten noordwesten gelegen eiland Gozo. Het was even zoeken op de kaart (en aan de hand van foto’s), maar we verbleven in het dorpje Il-Mellieħa (Mellieha) met ongeveer 10.000 inwoners. Transfer van het vliegveld naar ons hotel in dit dorp was met de bus en met alle drukte en alle hotels tussendoor om andere mensen af te zetten bleek het nog een rit van anderhalf uur om er te komen. Het was toen al duidelijk dat reizen over het eiland een kwestie van geduld zou worden. Het lukt niet om te achterhalen in welk hotel we verbleven, maar het bleek een prima plek.

Op dag 2 gingen we direct op pad, de keuze voor vandaag viel op de hoofdstad Valetta. We hadden de eerste avond besloten om toch maar geen auto te gaan huren, we regelden het wel met georganiseerde tours en met het openbaar vervoer. Geen zin om hele dagen te gaan filerijden (en dat ook nog aan de linkerkant van de weg, een erfenis vanuit de tijd van Engelse bemoeienis). Via het hotel een overzicht van de buslijnen en de bustijden gekregen, dat bleek op dit eiland nog best goed geregeld. In de ochtend dus op tijd bij de bushalte vlak bij het hotel en keurig op tijd kwam de juiste bus aan. Het was wel weer een uur rijden naar Valetta, maar de bus stopte prima aan de rand van het centrum van de stad op een grote busterminal. Nog even goed inprenten waar deze terminal was (in verband met de terugreis) en we konden de boel gaan verkennen.

Valletta is de hoofdstad van Malta. Met slechts een kleine zevenduizend inwoners behoort het tot de hoofdsteden van Europa met de kleinste inwoneraantallen. Echter, er zijn zoveel plaatsen vastgegroeid aan deze stad, dat het voor het gevoel toch echt een veel grotere stad is. Valetta zelf ligt op een schiereiland, dus in die zin is het makkelijk te onderscheiden van de buurplaatsen. Over de dag zelf zijn de herinneringen schaars. Twee dingen die er uit springen in de herinneringen: de hoogteverschillen (dus veel trappen en steile straten) en de zandkleurige gebouwen. De gebouwen in Valletta zijn vrijwel allemaal opgebouwd met de karakteristieke kalksteen die van het eiland zelf afkomstig is. Het geheel aan zandkleurige gebouwen wordt afgewisseld door diverse stijlelementen zoals een grote variatie aan balkons, diverse geloofsuitingen zoals beeldjes en afbeeldingen en op sommige plekken indrukwekkende overkappingen met diverse soorten pilaren. De stad stamt oorspronkelijk uit de zestiende eeuw. Valletta is toen in slechts enkele jaren als het ware uit de grond gestampt. Veel gebouwen zijn echter in de tweede oorlog vernietigd, maar alles is wel in stijl herbouwd. Er zijn ook nog veel monumenten die herinneren aan de oorlog.

In de middag zijn we nog met een pont overgestoken naar de plaats Sliema aan de overkant van een baai. Hier mooie uitzichten over Valetta, maar ook de mogelijkheid tot een rondvaart om Valetta heen. Hierbij niet alleen een mooi uitzicht over de oude stad, maar ook op de havens (en de bedrijvigheid) er omheen en op de gigantische jachten die hier liggen aangemeerd. In Sliema nog een vroeg diner genomen, om daarna terug te varen naar Valetta en de bus weer terug te nemen naar Il-Mellieħa. Hier kwamen we redelijk laat in de avond aan, vandaag dus geen mogelijkheid gehad om de omgeving rond het hotel te verkennen. Dat komt vast later wel weer.